Tình hình thời tiết thủy văn nổi bật trong năm 2023

Bão và áp thấp nhiệt đới (ATNĐ)

Trong năm 2023 trên Biển Đông xuất hiện 05 cơn bão và 03 áp thấp nhiệt đới (ATNĐ) ít hơn trung bình nhiều năm (TBNN) cụ thể như sau: cơn ATNĐ xuất hiện vào đầu tháng 5 nhanh chóng suy yếu và tan trên biển nên không gây ảnh hưởng đến thời tiết các khu vực trên đất liền.

Bão số 1 (Talim); bão số 1 di chuyển theo hướng Tây Tây Bắc trên Biển Đông và đổ bộ vào khu vực phía Nam tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc) ngày 18/7/2023; sau đó đi dọc theo biên giới Việt-Trung và suy yếu thành vùng thấp trên khu vực các tỉnh Cao Bằng-Lạng Sơn vào chiều tối ngày 19/7/2023.

Bão số 2 (Doksuri) di chuyển theo hướng Tây Bắc trên Biển Đông và đi vào đất liền khu vực phía Nam tỉnh Phúc Kiến (Trung Quốc) vào sáng ngày 28/7.

Trong tháng 9 trên Biển Đông xuất hiện 1 cơn bão và 1 áp thấp nhiệt đới: cơn bão số 3 (Saola) sau khi đi vào vùng biển phía Đông Bắc của Bắc Biển Đông đến đêm ngày 02/9/2023 di chuyển vào vùng ven biển phía Tây Nam tỉnh Quảng Đông (Trung Quốc) và suy yếu thành ATNĐ. Sau đó suy yếu thành vùng thấp trên vùng biển phía Tây bán đảo Lôi Châu (Trung Quốc). Chiều ngày 24/09, vùng áp thấp trên vùng biển phía Đông Nam của quần đảo Hoàng Sa đã mạnh lên thành áp thấp nhiệt đới, đến đêm 25 rạng sáng ngày 26/9 vị trí tâm áp thấp nhiệt đới ở trên đất liền các tỉnh Quảng Trị-Thừa Thiên Huế và gây mưa to cho các tỉnh Bắc và Trung Trung Bộ. Sáng ngày 26/9, áp thấp nhiệt đới đã suy yếu thành một vùng áp thấp trên khu vực Nam Lào.

Tháng 10 cơn bão KOINU hoạt động ở vùng biển phía Đông Bắc đảo Lu-Dông (Philippin) đã di chuyển vào Biển Đông vào chiều ngày 5/10 và trở thành cơn bão số 04 trong năm 2023. Bão số 04 di chuyển chủ yếu theo hướng Tây và Tây Nam và suy yếu thành một vùng áp thấp trên khu vực đảo Hải Nam (Trung Quốc) vào ngày 10/10. Trưa 18/10 áp thấp nhiệt đới trên khu vực biển Quảng Trị - Quảng Nam đã mạnh lên thành cơn bão số 5 (SanBa). Bão số 5 di chuyển chủ yếu theo hướng Bắc Tây Bắc và đến tối ngày 20/10 bão số 5 suy yếu thành một vùng áp thấp trên đất liền phía Tây Bắc của đảo Hải Nam (Trung Quốc).

Sáng sớm ngày 18/12, sau khi đi vào đất liền phía Đông miền Nam Phi-líp-pin bão JELAWAT đã suy yếu thành áp thấp nhiệt đới, ATNĐ di chuyển theo hướng Tây Tây Bắc, sau đổi hướng di chuyển Tây và Tây Tây Nam. Đến Chiều 21/12, sau khi đi vào vùng biển phía Tây Nam quần đảo Trường Sa, áp thấp nhiệt đới đã suy yếu thành một vùng áp thấp, sau đó vùng áp thấp tiếp tục suy yếu và tan dần.

Diễn biến về chế độ nhiệt

Nắng nóng năm 2023 xảy ra có phần khắc nghiệt hơn so với năm 2022.  Mùa khô năm 2023 trên địa bàn tỉnh đã xảy ra 8 đợt nắng nóng diện rộng và có khoảng trên 70 ngày có nhiệt độ ≥ 35⁰C. Với nhiều đợt nắng nóng kéo dài và mức nhiệt cao nhất ghi nhận là 38,3⁰C ngày 06/5 (trong khi năm 2022 cao nhất chỉ 36,7⁰C), tuy nhiên mức nhiệt độ này vẫn thấp hơn 1,7⁰C so với giá trị lịch sử là 40,1⁰C năm 1998 và 2013.

Nhiệt độ trung bình trên toàn tỉnh phổ biến cao hơn trung bình nhiều năm từ 0,4 - 3,0⁰C. Nhiệt độ cao nhất là 38,3⁰C xảy ra ngày 06/5, nhiệt độ thấp nhất tuyệt đối: 19,8⁰C xảy ra ngày 30/1.

Diễn biến về mưa

Do ảnh hưởng của LaNina nên trong những tháng mùa khô năm 2023 trên địa bàn tỉnh xuất hiện nhiều đợt mưa trái mùa, trong đó có nơi mưa lớn trên 50mm ghi nhận tại Thuận An ngày 24/1. Tháng 4 bắt đầu xuất hiện những cơn mưa chuyển mùa và sang đầu tháng 5 các nơi chính thức bước vào mùa mưa.

Tổng lượng mưa trong năm 2023 ở các nơi phổ biến vượt TBNN từ 12-44%, riêng Dĩ An xấp xỉ trung bình nhiều năm (TBNN). So với năm 2022, tổng lượng mưa ở các nơi cũng phổ biến cao hơn từ 10 – 69%, riêng Bắc Tân Uyên, Thuận An, Dĩ An và Dầu Tiếng xấp xỉ và thấp hơn TBNN từ 3 – 9%. Lượng mưa trong 24 giờ lớn nhất ghi nhận là 144,4mm tại Dĩ An ngày 28/6.

Bảng so sánh tổng lượng mưa năm 2023 với cùng kỳ 2022 và TBNN

Tình hình Thuỷ văn

Mực nước đỉnh triều cao nhất tại Thủ Dầu Một (sông Sài Gòn) là 1,76 m xuất hiện ngày 21/2 đây là mực nước cao nhất lịch sử trong chuỗi số liệu hiện có và bằng đỉnh triều năm 2022, chân triều thấp nhất -1,68 m ngày 28/8.

Mực nước đỉnh triều cao nhất tại Dầu Tiếng (sông Sài Gòn) là 2,97 m xuất hiện ngày 13/10/2023, chân triều thấp nhất -1,03 m ngày 31/8/2023.

  Mực nước đỉnh triều cao nhất tại Biên Hòa (sông Đồng Nai) 2,09m xuất hiện ngày 01/10/2023 và chân triều thấp nhất -2,09 m ngày 09/6/2023.

  Trên sông Bé mực nước cao nhất tại trạm Phước Hòa là 28,94m xuất hiện vào ngày 01/10/2023, mực nước thấp nhất 17,04m ngày 10/3.

Nhận định sơ bộ xu thế mùa mưa, bão, lũ năm 2024

Hoạt động của bão – áp thấp nhiệt đới:

Từ nay đến tháng 6, ít khả năng xuất hiện bão và áp thấp nhiệt đới (ATNĐ) trên khu vực Biển Đông. Sau đó vào mùa bão năm 2024 (khoảng từ cuối tháng 6), số lượng Bão và ANTĐ năm 2024 trên khu vực Biển Đông có khả năng ở mức thấp hơn đến xấp xỉ TBNN, dự báo khoảng 12-15 cơn bão và ATNĐ trên Biển Đông; trong đó có khoảng 5-7 cơn ảnh hưởng đến đất liền Việt Nam. Khả năng có 1-2 cơn bão hoặc ATNĐ ảnh hưởng đến khu vực biển và đất liền khu vực Nam Bộ.

Tình hình mưa:

-Thời kỳ chuyển mùa: Khoảng nửa cuối tháng 4, khu vực tỉnh Bình Dương sẽ xuất hiện những cơn mưa chuyển mùa.

- Bắt đầu và kết thúc mùa mưa:

Mùa mưa năm nay nhiều khả năng sẽ đến muộn hơn so với TBNN (dự báo mùa mưa bắt đầu vào khoảng nửa cuối tháng 5). Do vậy, trong khoảng thời gian này các hiện tượng dông, sét, tố lốc, mưa đá có thể sẽ xuất hiện gia tăng về tần suất. Kết thúc mùa mưa ở Bình Dương xảy ra trong khoảng cuối tháng 11, xấp xỉ TBNN.

- Xu thế lượng mưa:

Tổng lượng mưa toàn mùa ở mức cao hơn so với TBNN (TBNN từ 1500 – 2000mm). Cụ thể: từ tháng 4-6 tổng lượng mưa phổ biến xấp xỉ và thấp hơn TBNN từ 5-10%. Từ tháng 7-10 cao hơn TBNN 5-10%, 2 tháng cuối năm tổng lượng mưa có xu hướng xấp xỉ và cao hơn so với TBNN.

Có khoảng 1-2 đợt giảm mưa giữa mùa mưa xuất hiện vào tháng 8 và tháng 9.

Cần đề phòng các hiện tượng thời tiết nguy hiểm: dông mạnh kèm theo tố, lốc, sét và mưa đá vào thời kỳ chuyển mùa, các tháng đầu mùa mưa và sau các đợt giảm mưa.

Nhiệt độ

Mùa nắng nóng năm 2024 do ảnh hưởng của ElNino nên nắng nóng đến sớm (ngay từ đầu tháng 1) bắt đầu sớm so với TBNN và kết thúc muộn, với thời kỳ nắng nóng kéo dài hơn TBNN, độ ẩm rất thấp nên thời tiết cực kỳ oi bức khó chịu.

Số ngày nắng nóng và nhiệt độ cao nhất trung bình trong các tháng mùa khô cao hơn TBNN. Nhiệt độ cao nhất tuyệt đối trong mùa nắng nóng năm nay dự báo từ 38.5-39.0 ⁰C, cao hơn so với năm 2023.

Nhiệt độ trung bình từ tháng 4-6/2024 cao hơn TBNN; tháng 7-12 xấp xỉ và cao hơn TBNN.

Thủy văn                                               

Mực nước đỉnh lũ năm 2024 tại trạm Phước Hòa (sông Bé) ở mức xấp xỉ báo động I (28,00m), xuất hiện trong tháng 9,10.

Tình hình thủy văn trong tháng 2/2024, do ảnh hưởng của không khí lạnh tăng cường mạnh xuống phía Nam nên mực nước đỉnh triều trên sông Sài Gòn diễn biến ở mức rất cao, xuất hiện ngày 12/2 là 1,76m, bằng đỉnh triều cao nhất năm 2023.

Mực nước đỉnh triều cao tại trạm Thủ Dầu Một sông Sài Gòn (gần cảng Bà Lụa) sẽ còn xuất hiện trong kỳ triều cường tháng 10 và 11 ở mức xấp xỉ và cao hơn kỳ triều cường tháng 2/2024.

Do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, mùa mưa, bão, lũ năm 2024 sẽ còn diễn biến phức tạp; cần chủ động đề phòng bão, lũ, triều cường, dông mạnh kèm theo lốc xoáy, sét...ảnh hưởng đến khu vực tỉnh Bình Dương.

 (Nguồn Đài KTTV tỉnh Bình Dương)