Bài sưu tầm số 01: Quy định mới về tài nguyên và môi trường

Ngày 15/12/2023, hai quy định liên quan đến lĩnh vực tài nguyên và môi trường có hiệu lực. Đó là Thông tư số 15/2023/TT-BTNMT Quy định về cung cấp, chia sẻ thông tin, dữ liệu quan trắc TN&MT do Bộ TN&MT ban hành và Thông tư số 65/2023/TT-BTC quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí khai thác và sử dụng dữ liệu về môi trường do Bộ Tài chính ban hành.

Quy định về cung cấp, chia sẻ thông tin, dữ liệu quan trắc tài nguyên và môi trường

Thông tư số 15/2023/TT-BTNMT do Bộ trưởng Bộ TN&MT ký ban hành  ngày 30/10, hiệu lực thi hành kể từ ngày 15/12/2023.

Thông tư quy định về việc cung cấp, chia sẻ thông tin, dữ liệu quan trắc TN&MT; không điều chỉnh đối với thông tin, dữ liệu quan trắc TN&MT thuộc danh mục bí mật Nhà nước. Thông tư này áp dụng đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến cung cấp, chia sẻ thông tin, dữ liệu quan trắc TN&MT.

Nguyên tắc cung cấp, chia sẻ thông tin, dữ liệu quan trắc TN&MT tuân thủ theo quy định tại Điều 5 Nghị định số 73/2017/NĐ-CP ngày 14/6/2017 của Chính phủ về thu thập, quản lý, khai thác và sử dụng thông tin, dữ liệu TN&MT; quản lý, kết nối và chia sẻ dữ liệu tuân thủ theo quy định tại Điều 21 Nghị định số 73/2017/NĐ-CP, tại các Điều 5, 23, 45 Nghị định số 47/2020/NĐ-CP ngày 09/4/2020 của Chính phủ về quản lý, kết nối và chia sẻ dữ liệu số của cơ quan Nhà nước; cung cấp dữ liệu mở quan trắc TN&MT tuân thủ theo quy định tại Điều 17 Nghị định số 47/2020/NĐ-CP.

Dữ liệu danh mục dùng chung quan trắc TN&MT phải được kết nối, khai thác, chia sẻ dữ liệu với hệ thống danh mục điện tử dùng chung của các cơ quan Nhà nước phục vụ phát triển Chính phủ điện tử của Việt Nam; tuân thủ các quy định của pháp luật về an toàn thông tin mạng, các quy định về bảo đảm an toàn hệ thống thông tin theo cấp độ; các quy định về quyền sở hữu trí tuệ liên quan đến dữ liệu; quyền riêng tư của tổ chức, cá nhân; phù hợp với khung kiến trúc Chính phủ điện tử Việt Nam, kiến trúc Chính phủ điện tử cấp bộ, kiến trúc chính quyền điện tử cấp tỉnh.

Cơ sở dữ liệu quan trắc TN&MT bao gồm: cơ sở dữ liệu quan trắc TN&MT quốc gia; cơ sở dữ liệu quan trắc TN&MT lĩnh vực; cơ sở dữ liệu quan trắc TN&MT bộ, ngành; cơ sở dữ liệu quan trắc TN&MT cấp tỉnh; cơ sở dữ liệu quan trắc TN&MT của tổ chức, cá nhân trong nước và quốc tế; cơ sở dữ liệu mở quan trắc tài TN&MT.

Tổ chức, cá nhân được quyền khai thác, sử dụng thông tin, dữ liệu quan trắc TN&MT theo quy định.

Cán bộ môi trường thực hiện quan trắc. Ảnh minh họa

Quy định về mức thu phí khai thác, sử dụng dữ liệu về môi trường

Bộ Tài chính vừa ban hành Thông tư số 65/2023/TT-BTC quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí khai thác và sử dụng dữ liệu về môi trường, có hiệu lực kể từ ngày 15/12/2023.

Theo Thông tư, mức thu phí khai thác và sử dụng dữ liệu về môi trường được quy định như sau:

Phí khai thác, sử dụng hồ sơ, tài liệu quản lý chất lượng môi trường; quản lý chất thải và cải thiện môi trường; bảo tồn đa dạng sinh học; truyền thông môi trường; quản lý môi trường lưu vực sông, ven biển và biển: 800.000 đồng/báo cáo.

Phí khai thác, sử dụng bản đồ mạng lưới quan trắc (nước mặt, không khí, đất): Đối với bản đồ mạng lưới quan trắc tỷ lệ 1/250.000, mức phí là 4.000.000 đồng/mảnh; đối với bản đồ mạng lưới quan trắc tỷ lệ 1/25.000, mức phí là 870.000 đồng/mảnh.

Phí khai thác, sử dụng cơ sở dữ liệu chuyên đề môi trường tỷ lệ 1/250.000; 1/500.000; 1/100.000 là 9.145.000/mảnh…..

Người nộp phí thực hiện nộp phí khi nhận thông báo nghĩa vụ tài chính từ cơ quan có thẩm quyền cung cấp dữ liệu về môi trường; phí nộp cho tổ chức thu phí theo hình thức quy định tại Thông tư số 74/2022/TT-BTC của Bộ Tài chính quy định về hình thức, thời hạn thu, nộp, kê khai các khoản phí, lệ phí thuộc thẩm quyền quy định của Bộ Tài chính.

Tổ chức thu phí theo quy định tại Thông tư này là cơ quan có thẩm quyền cung cấp dữ liệu về môi trường theo quy định tại Nghị định 73/2017/NĐ-CP của Chính phủ về thu thập, quản lý, khai thác và sử dụng thông tin, dữ liệu tài nguyên và môi trường.

          Bài sưu tầm số 02: Tạo thuận lợi cho triển khai chính sách mới về bảo vệ môi trường

Bộ Tài nguyên và Môi trường đang lấy ý kiến góp ý cho Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 08/2022/NĐ-CP ngày 10 tháng 01 năm 2022 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường (Nghị định số 08).

Dự thảo sửa đổi, bổ sung 47 điều/169 điều của Nghị định 08. Các nội dung được sửa đổi, bổ sung nhằm tạo thuận lợi hơn trong quá trình thực hiện, bảo đảm không thay đổi chính sách lớn, không mở rộng đối tượng chịu tác động của chính sách đã được ban hành và áp dụng ổn định. Ngày hết hạn lấy ý kiến là 4/11/2023.

Tiếp thu ý kiến từ các Bộ, ngành, địa phương

Để triển khai các chính sách thuộc lĩnh vực môi trường tại Luật Bảo vệ môi trường (BVMT) năm 2020, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 08/2022/NĐ-CP ngày 10/01/2022 quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường; Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ban hành Thông tư số 02/2022/TT-BTNMT ngày 10/01/2022 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Bảo vệ môi trường.

Thời gian qua, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành, địa phương, cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức tuyên truyền, tập huấn, phổ biến các quy định, chính sách mới của Luật BVMT đến đầy đủ các đối tượng cơ quan, tổ chức, cá nhân; thường xuyên trả lời, giải đáp cụ thể các ý kiến, kiến nghị của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong quá trình triển khai thi hành Luật và các văn bản quy định chi tiết hướng dẫn, thi hành; chủ động đôn đốc các Bộ, ngành có liên quan trong việc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, hướng dẫn, quy định thuộc trách nhiệm đã được Thủ tướng Chính phủ phân công tại Quyết định số 343/QĐ-TTg ngày 12/3/2021 ban hành Kế hoạch triển khai thi hành Luật BVMT.

Đến nay, việc triển khai các quy định, chính sách mới của Luật BVMT đã từng bước đi vào cuộc sống, bước đầu đã tạo sự chuyển biến tích cực trong nhận thức, ý thức của người dân, tổ chức và cộng đồng doanh nghiệp trong công tác BVMT .

Vừa qua, Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo các Bộ, ngành chủ động rà soát, đề xuất sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật nhằm cắt giảm thủ tục hành chính thuộc lĩnh vực quản lý và tăng cường phân cấp cho địa phương thực hiện. Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái đã chỉ đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan liên quan khẩn trương nghiên cứu, đề xuất việc sửa đổi, bổ sung Nghị định số 08 nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn và công tác quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường, bảo đảm chặt chẽ, khả thi, hiệu quả, đúng quy định pháp luật.

Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung làm rõ hơn quy định cận dưới của diện tích chuyển đổi mục đích sử dụng

đất trồng lúa nước từ 2 vụ trở lên phải thực hiện đánh giá tác động môi trường

Trong quá trình triển khai thực hiện, bên cạnh các hoạt động đẩy mạnh tuyên truyền, tập huấn, phổ biến các quy định, chính sách mới của Luật BVMT đến đầy đủ các đối tượng cơ quan, tổ chức, cá nhân, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chủ động nắm bắt, tổng hợp các ý kiến đề xuất của người dân, doanh nghiệp, địa phương kiến nghị trong quá trình triển khai thi hành Luật từ các nguồn: văn bản hành chính; trên cổng thông tin điện tử của Bộ, Chính phủ; các kiến nghị của cử tri; hoạt động giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các cơ quan của Quốc hội. Kết quả tổng hợp ý kiến cho thấy có một số ý kiến đề nghị rà soát để tiếp tục tăng cường phân cấp mạnh mẽ hơn nữa cho địa phương trong giải quyết thủ tục hành chính về môi trường, cắt giảm thủ tục hành chính cho người dân, doanh nghiệp và thuận lợi hơn cho việc triển khai một số chính sách mới của Luật BVMT 2020.

Tiếp thu các ý kiến, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chỉ đạo các đơn vị chức năng khẩn trương xây dựng dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của nghị định số 08 bảo đảm đúng quy trình, thủ tục theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Việc xây dựng Nghị định sửa đổi bám sát quan điểm chỉ đạo về cải cách TTHC cho người dân và doanh nghiệp theo tinh thần Nghị quyết số 131/NQ-CP thông qua việc cắt giảm đối tượng phải thực hiện TTHC trong lĩnh vực môi trường. Bên cạnh đó, tiếp tục rà soát, đẩy mạnh phân cấp cho địa phương giải quyết một số thủ tục hành chính về môi trường thuộc thẩm quyền của Bộ Tài nguyên và Môi trường; tạo thuận lợi hơn khi triển khai các quy định, chính sách mới về BVMT; rà soát, chỉnh lý một số lỗi kỹ thuật soạn thảo văn bản. 

Làm rõ các dự án phải đánh giá tác động môi trường

Để giảm đối tượng phải thực hiện đánh giá tác động môi trường (ĐTM), trong Phụ lục IV về danh mục các dự án đầu tư có nguy cơ tác động xấu đến môi trường, Dự thảo đã bổ sung quy định cận dưới của diện tích chuyển đổi mục đích sử dụng đất trồng lúa nước từ 2 vụ trở lên; diện tích sử dụng rừng tự nhiên, rừng phòng hộ, vùng đệm của di sản thiên nhiên thế giới, vùng đệm của khu dự trữ sinh quyển, vùng đệm của khu bảo tồn, vùng đất ngập nước quan trọng. Đồng thời, đề xuất bổ sung mức tối thiểu của quy mô khai thác nước ngầm và nước mặt phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ phải thực hiện ĐTM.

Đối với Phụ lục II về danh mục loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường, Dự thảo đã điều chỉnh tên loại hình sản xuất linh kiện, thiết bị điện, điện tử theo hướng: chỉ áp dụng cho các dự án có một trong các công đoạn gây ô nhiễm; đồng thời quy định rõ đơn vị tính số lượng áp dụng cho sản xuất linh kiện điện tử, khối lượng áp dụng cho sản xuất thiết bị điện và nâng mức công suất so với quy định hiện hành, qua đó sẽ giảm đối tượng phải thực hiện ĐTM. Ngoài ra, chỉnh lý, làm rõ hơn tên một số loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ để tạo điều kiện thuận lợi hơn khi tra cứu.

Loại hình sản xuất linh kiện, thiết bị điện, điện tử chỉ áp dụng đánh giá tác động môi trường cho các dự án có một trong các công đoạn gây ô nhiễm

Bổ sung Điều 3 giải thích từ ngữ về đối tượng sản xuất, kinh doanh, dịch vụ phải cấp GPMT (không bao gồm dịch vụ hành chính công), qua đó sẽ giảm đối tượng cấp GPMT là trụ sở các cơ quan.

Dự thảo cũng sửa đổi, bổ sung Điều 30; số thứ tự 12 Phụ lục III và số thứ tự 11 Phụ lục IV để đẩy mạnh phân cấp thẩm quyền về UBND cấp tỉnh và cấp huyện. Sửa đổi quy định về các trường hợp cơ sở đang hoạt động phải thực hiện ĐTM, cấp lại, điều chỉnh giấy phép môi trường theo hướng theo hướng: tăng từ 30% quy mô, công suất trở lên mới phải thực hiện ĐTM; tăng từ 5 đến dưới 30% phải cấp lại GPMT (không phải ĐTM); tăng dưới 5% chỉ phải điều chỉnh GPMT.

Đẩy mạnh phân quyền giải quyết thủ tục hành chính

Dự thảo Nghị định sửa đổi đã đẩy mạnh phân quyền cho các địa phương trong thẩm định báo cáo ĐTM, cấp GPMT đối với một số loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ thông qua việc sửa đổi một số tiêu chí về quy mô, công suất các loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ như: chăn nuôi gia súc, gia cầm; giết mổ gia súc, gia cầm; sản xuất linh kiện, thiết bị điện, điện tử và một số loại hình khác...

Để tạo thuận lợi hơn khi triển khai thực hiện, khắc phục một số lỗi kỹ thuật, các quy định trong Nghị định 08 đã được sửa đổi, bổ sung chi tiết hơn, bao gồm: Quy định về bảo vệ môi trường di sản thiên nhiên; Quy định về yếu tố nhạy cảm về môi trường; Quy định về tham vấn trong ĐTM; Quy định về các trường hợp dự án đầu tư đã được phê duyệt ĐTM nhưng chưa đi vào vận hành, cơ sở, khu công nghiệp, cụm công nghiệp đang hoạt động có điều chỉnh, thay đổi thuộc đối tượng phải thực hiện ĐTM.

Quy định về GPMT, đăng ký môi trường; Quy định về bảo vệ môi trường trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, đô thị, nông thôn và một số lĩnh vực; Quy định về quản lý chất thải; Quy định về EPR; Quy định về quan trắc môi trường; Một số quy định liên quan đến phòng ngừa, ứng phó sự cố môi trường; công cụ kinh tế trong bảo vệ môi trường; nguồn lực bảo vệ môi trường; quản lý nhà nước, thanh tra, kiểm tra.

Dự thảo cũng làm rõ các quy định chuyển tiếp trong Điều 168 đối với các dự án đầu tư đã triển khai xây dựng nhưng chưa đi vào vận hành hoặc các cơ sở đang hoạt động mà chưa có xác nhận đăng ký kế hoạch bảo vệ môi trường hoặc các hồ sơ về môi trường tương đương theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường 2014.

Theo Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 08, hồ sơ đầy đủ, hợp lệ đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền tiếp nhận trước ngày Nghị định này có hiệu lực (trừ các điều, khoản chuyển tiếp quy định tại Điều 168 Nghị định số 08/2022/NĐ-CP) thì tiếp tục được giải quyết theo quy định tại thời điểm tiếp nhận, trừ trường hợp tổ chức, cá nhân đã nộp hồ sơ có yêu cầu thực hiện theo quy định của Nghị định này.

Bài sưu tầm số 03: Giảm đối tượng phải thực hiện đánh giá ĐTM/cấp giấy phép môi trường

Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 08/2022/NĐ-CP ngày 10/1/2022 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường (Nghị định số 08) đã cụ thể hóa nhiều quy định về đánh tác tác động môi trường (ĐTM), cấp giấy phép môi trường. Qua đó, giảm đối tượng phải thực hiện các thủ tục này.

Theo nội dung Dự thảo đang được lấy ý kiến, Phụ lục II về danh mục loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường đã có thay đổi. Cụ thể, điều chỉnh tên loại hình sản xuất linh kiện, thiết bị điện, điện tử theo hướng chỉ áp dụng cho các dự án có một trong các công đoạn gây ô nhiễm. Đồng thời, quy định rõ đơn vị tính số lượng áp dụng cho sản xuất linh kiện điện tử, khối lượng áp dụng cho sản xuất thiết bị điện và nâng mức công suất so với quy định hiện hành, qua đó sẽ giảm đối tượng phải thực hiện ĐTM.

Dự thảo Nghị định cũng chỉnh lý, làm rõ hơn tên một số loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ để tạo điều kiện thuận lợi hơn khi tra cứu.

Đối với Phụ lục IV về danh mục các dự án đầu tư nhóm II có nguy cơ tác động xấu đến môi trường (quy định tại khoản 4 điều 28 Luật Bảo vệ môi trường, trừ dự án quy định tại Phụ lực III ban hành kèm theo Nghị định này), nhiều quy định về đối tượng thực hiện ĐTM đã cụ thể hơn. Dự thảo xác định cận dưới diện tích chuyển đổi mục đích sử dụng đất trồng lúa nước 2 vụ trở lên là từ 3 ha trở lên; diện tích sử dụng từ 0,2 ha trở lên đối với rừng tự nhiên, từ 0,2 ha trở lên đối với rừng phòng hộ, từ 0,5 ha trở lên đối với vùng đệm của di sản thiên nhiên thế giới, vùng đệm của khu dự trữ sinh quyển, vùng đệm của khu bảo tồn, từ 0,2 ha trở lên đối với vùng đất ngập nước quan trọng; diện tích chuyển đổi mục đích sử dụng đất, đất có mặt nước của rừng tự nhiên (từ 0,1 ha trở lên) và rừng phòng hộ (từ 0,1 ha trở lên). Qua đó sẽ giảm đối tượng phải thực hiện ĐTM.

Cơ sở đang hoạt động tăng từ 30% quy mô, công suất trở lên mới phải thực hiện ĐTM

Mức tối thiểu của quy mô khai thác nước ngầm và nước mặt phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ phải thực hiện ĐTM được đề xuất từ 100 m³/ngày trở lên đối với nước ngầm và từ 5.000 m³/ngày đêm trở lên đối với nước mặt - thay cho việc dẫn chiếu áp dụng quy định của Luật Tài nguyên nước là từ 10 m³/ngày đối với nước ngầm và từ 100 m³/ngày đối với nước mặt trở lên như hiện nay.

Về đối tượng sản xuất, kinh doanh, dịch vụ phải cấp GPMT được quy định tại Điều 3 Nghị định số 08, Dự thảo giải thích rõ hơn các đối tượng này không bao gồm dịch vụ hành chính công, qua đó sẽ giảm đối tượng cấp GPMT là trụ sở các cơ quan.
          Bộ TN&MT cũng đã rà soát, sửa đổi để đẩy mạnh phân cấp thẩm quyền về UBND cấp tỉnh và cấp huyện trong Điều 30; số thứ tự 12 Phụ lục III và số thứ tự 11 Phụ lục IV. Theo đó, sửa đổi quy định về các trường hợp cơ sở đang hoạt động phải thực hiện ĐTM, cấp lại, điều chỉnh giấy phép môi trường theo hướng: tăng từ 30% quy mô, công suất trở lên mới phải thực hiện ĐTM; tăng từ 5 đến dưới 30% phải cấp lại GPMT (không phải ĐTM); tăng dưới 5% chỉ phải điều chỉnh GPMT.

 (Nguồn https://monre.gov.vn/)